درس اخلاق آیتالله العظمی جوادی آملی؛
عقل عملی برخی افراد فلج است
اخلاق در چهار بخش برای ما کاربرد دارد که بخش اول آن مربوط به دنیاست ؛ به طوری که سعادت و زندگی مرفه و آرام ما را که نه به بیراهه برویم و نه راه کسی را ببندیم، در دنیا تامین میکند.
سه بخش دیگر اخلاق به مسئله برزخ و قیامت و بهشت بر میگردد که شامل طب، معماری و هنر می باشند.
اخلاق به طب بر می گردد، برای این که حیات معنوی ما را تامین میکند، به معماری بر می گردد به این جهت که برای ما بدنی می سازد که با فشار مرگ از بین نمیرود و نمیپوسد، همچنین به زیبایی و هنر بر می گردد برای این که همه ما علاقه مندیم بعد از مرگ زیبا محشور شویم.
کسانی که در مناطق مختلف جغرافیایی زندگی میکنند ممکن است رنگ پوست آنها با دیگران فرق کند؛ اینها نشانه کمال و سعادت انسان نیست. رنگی که انسان در قیامت با آن محشور میشود مهم است، برای این که برخی افراد به صورت سیه روی و برخی دیگر سفیدروی محشور میشوند.
مرحوم محقق داماد در کتاب شریف خود از برخی بزرگان نقل میکند که عقل به قدری روشن است که اگر به کثرت حس درآید و جرم و ماده شود، آفتاب پیش او تاریک است.
جهل و جهالت اگر به صورتی درآید، تاریکی پیش او روشن است، یعنی جهالت از تاریکی تاریکتر است و عقل اگر به صورت جسم درآید از آفتاب روشنتر است.
حوزه و دانشگاه کارهای علمی انجام میدهند، ولی اخلاق بخش عملی است. این که میبینیم برخیها علم دارند و عمل نمیکنند، برای این است که علم آنها منشا عمل نیست.
همین چهار گروه در جان ما هم وجود دارد، یعنی
برخیها خوب میفهمند و آنجایی که به جزم و اندیشه و رأی برمیگردد، موفقاند و هم در بحث عقل عملی خوب میفهمند.
ما در درونمان نیرویی داریم که جزم را رهبری میکند
و همچنین نیرویی که اراده و تصمیم را رهبری میکند.
اگر هر دو خوب باشند،
عالم با عمل میشود.
کسانی هستند که در حوزه و دانشگاه و تحصیل میکنند و خوب میفهمند، اما آنجا که باید تصمیم بگیرد، عقل عملی فلج است.
در جریان جهاد درونی گاهی عقل شکست میخورد و شهوت و غضب پیروز میشود و دست و پای عقل را میبندد ولذا انسان با این که میداند رشوه و زیرمیزی حرام است، ولی باز هم میگیرد.
این عقل عملی محور تصمیم است،
اخلاق عملی برای این است که دست و پای عقل عملی بسته نشود و اگر بسته شد آن را باز کند.
به ما گفتند که اگر شما چند روز با اخلاص باشید، چشمههای حکمت از شما میجوشد.
معلوم میشود که تمام تلاش و کوشش ما باید این باشد که نگذاریم دست و پای دلمان بسته شود.
